گره چینی ، مشبک چوبی ، ارسی سازی ، هنر کار با طلق و شیشه رنگی

از زمانهاي گذشته تا به امروز چوب يكي از عناصر دائمي مورد استفاده در معماری ايران زمین بوده است.

موقعيت ويژه اي كه چوب به عنوان يكي از مصالح ساختماني دارد تنّوع انواع آن باعث شد تا از اين عنصر استفاده هاي بسياري بشود و از پوشش پشت بامها گرفته تا قاب هاي تزئيني پنجره ها و ساخت اشياء فلزي، چوب مورد استفاده قرار گيرد.

هنرمندان با ذوق و خلاّق ايران زمین در جهت زيباتر شدن بناها و ساختمان ها توانسته اند آثاري خلق كنند كه هركدام به عنوان هنر ی مجزا مورد توجه قرار گيرند. كه منبّت کاری یا کنده کاری روی چوب با قدمتی بیش از 5000 سال

خاتم کاری

معرّق چوب ، معرق کاشی و ..

گره چيني ، مشبك کاری ( ارسی سازی ) و ... از آن جمله هستند.

از سابقه گره چيني و مشبّك در ايران زمین اطلاع دقيقي در دست نيست.

برخي پژوهشگران احتمال داده اند استفاده از اين هنر چه در حالت مشبّك و چه در حالت آلت و لغت از دوران خلفاء عباسي شروع شده و در قرن 6 تا 8 هجري قمري در مصر و سوريه متداول شده است و از همان زمان به ايران زمین رسيده است.

( البته نظر من به عنوان نویسنده این وبسایت این است که : اثار چوبی بدلیل عوامل مختلف خیلی سریع از بین میروند تا دوره صفویه اثاری مشهود است که نشان میدهد گره چینی توسط معماران ایرانی ترسیم و بر روی ساختمان ها کار میشده و قبل از ان بیشتر بنا ها از بین رفته اند به نظر من این هنر ایرانی است و مانند اکثر فنون از ایران به خارج گسترش یافت فراموش نکنیم که ایرانیان زمانی بر نصف بیشتر جهان حکومت میکردند . با تشکر منتظر نظرات شما هستم . حیدری )

از اين سبك كار معمولاً در ساخت درهاي اماكن مقدسه،‌ مقابر، منابر، و از مشبّك در پنجره هاي منازل و كاخها، نرده های چوبی استفاده مي شده است. از دوران صفويّه به بعد تعبيه شيشه هاي رنگي در چوب هاي مشبّك رايج شده و اصطلاحاً به ارسي مشهور گرديد.

از استادان بي بديل اين هنر مرحوم استاد غلامرضا آقا ابراهيميان است كه آثار با ارزشي از او در مقرنس كاري،‌ قطاربندي، رسمي بندي،‌ مشبّك و گره چيني در عتبات عاليات و بناهاي تاريخي اصفهان موجود است. كليه درها و پنجره هاي هتل عباسي نيز از آثار اين هنرمند است.

در حال حاضر سازمان ميراث فرهنگي علاوه بر تأسيس كارگاههاي مرمت گره چيني و مشبّك اقدام به برگزاري دوره هاي كوتاه آموزش اين هنر براي علاقمندان كرده است.

از ديگر استادان اين هنر اصيل و قديمي مي توان به مرحوم استاد مهدي عشّاقي، استاد علي عباس عشّاقي، استاد مهدي اوليائي و استاد علي مظاهري اشاره كرد.

Link : گرداوری

وبسایت صنایع چوب و هنر ایران زمین