اصولی برای حفاظت سازه های چوبی تاریخی

اصولی برای حفاظت سازه های چوبی تاریخی (Timber) ـ 1999

مصوب دوازدهمین اجلاس عمومی ایکوموس در مکزیکو (اکتبر 1999)

هدف این سند تعریف عملکردها و اصول قابل استفاده جهانی و اساسی در مورد حمایت وو حفاظت سازه های چوبی تاریخی به خاطر احترام به اعتبار فرهنگی شان می باشد، در اینجا سازه های چوبی تاریخی به تمام انواع بناها یا ساختارهایی که تماماً از چوب یا جزئی از آن باشد بطوریکه دارای اهمیت فرهنگی هستند یا بخشهایی از ناحیه تاریخی باشد بر می گردد.

به منظور حفاظت از چنین بناهایی اصول زیر در نظر گرفته می شود.

-          شناخت اهمیت سازه های چوبی در تمام دوره ها به عنوان بخشی از میراث فرهنگی جهانی؛

-          تنوع عظیم سازه های چوبی تاریخی در نظر گرفته شود؛

-          تنوع گونه ایی و کیفیت به کار برده شده در ساخت بناها مدنظر گرفته شود.

-          شناخت آسیب پذیری سازه هایی که تماماً از چوب یا جزئی از آن باشد به خاطر تخریب مصالح و تنزل در تنوع شرایط آب و هوایی و محیطی ناشی از تغییرات رطوبت، نورر، حملات حشرات fungal و فرسودگی wear & tear تا آتش و دیگر حوادث.

-          شناخت رو به رشد کمبود سازه های چوبی تاریخی بخاطر آسیب پذیری، کاربرد غلط و نداشتن مهارت و دانش طراحی سنتی و تکنولوژی ساختاری.

-          در نظر گرفتن تنوع زیاد عملکردها و رفتارهای مورد ضروری نیاز در مورد محافظت و حفاظت اینگونه منابع میراث.

-          توجه به منشور ونیز، بورا و یونسکو مرتبط و دکترین ایکوموس و بررسی و جستجو کاربرد اینگونه مقررات عمومی به منظور حمایت و محافظت سازه های چوبی تاریخی.

توصیه های زیر با بکار گیرد:

بررسی، ثبت و ضبط و مستندسازی

1-       موقعیت بنا، ترکیب اجزایش و تمام مواد به کار برده شده مطابق با ماده 16 منشور ونیز و اصول ایکوموس در مورد ثبت و ضبط آثار، مجموعه بناها و محوطه ها می باید قبل از هرگونه مداخله ایی به دقت ثبت و ضبط شود.

تمام اسناد مرتبط، مشتمل بر خصوصیات نمونه های مواد مازاد یا اعضای تغییر یافته بنا و اطلاعات در مورد تکنولوژی و مهارتهای سنتی مرتبط می باید جمع آوری شده، فهرست بندی شده، بطور امن ذخیره و بطور مناسب در دسترس قرار گیرد. همچنین مستندسازی می باید شامل دلایل خاص مطرح شده در مورد انتخاب مواد و روشهای حفاظت اثر باشد.

2-       تشخیص دقیق همه جانبه و کامل شرایط و دلایل خرابی و نابودی ساختاری بنای چوبی می باید به دور از هرگونه مداخله ای باشد. شناخت می باید بر اساس شواهد مستندسازی، بررسی کالبدی و تحلیلی و اگر لازم باشد اندازه گیریهای شرایط کالبدی و روشهای بررسی غیرمخرب باشد. اینچنین امری نباید از مداخلات جزئی مورد نیاز و اندازه گیریهای ضروری جلوگیری نماید.

بازنگری و نگهداری

3-       یک استراتژی مستقیم از بازنگری منظم و نگهداری در مورد حمایت سازه های چوبی تاریخی و اعتبار و اهمیت فرهنگی شان مهم و حیاتی است.

مداخلات

4-       هدف اولیه و اصلی محافظت و حفاظت، نگهداری اعتبار تاریخی و تمامیت میراث فرهگی است. از اینرو هر مداخله ایی می باید بر اساس مطالعات و برآوردهای خاص باشد. مشکلات می باید بر اساس شرایط مرتبط و نیازها به خاطر احترام به ارزشهای تاریخی و زیباشناختی و تمامیت کالبدی بناهای تاریخی و محوطه ها حل و فصل شود.

5-       هرگونه مداخله پیش بینی شده می باید در اولویت باشد.

الف) مفاهیم سنتی زیر،

ب) اگر از نظر تکنولوژی امکان داشته باشد قابل برگش باشد.

ج) حداقل موجب تضعیف و جلوگیری از کار محافظت آینده، زمانیکه ضروری باشد نشود.

د) احتمالاً مانع دستیابی های بعدی به شواهد ضمیمه شده در بنا نشود.

6-       مداخله جزئی از بافت سازه های چوبی تاریخی ایده آل است. در شرایط مشخص مداخله جزئی می تواند به این معنی باشد که حفاظت و محافظت ممکن است نیاز به تخلیه کلی یا جزئی بعدی به منظور گرفتن مجوز برای تعمیر سازه های چوبی باشد.

7-       در مورد مداخلات بنای تاریخی می باید به عنوان یک کل درنظر گرفته شود. تمام مصالح شامل اعضای ساختاری در پنلهای پر، پشت بام ها، کف ها، دربها و پنجره ها و غیر می باید بطور یکسان مورد توجه قرار گیرد.

در اصول و ضوابط تا حد ممکن مواد موجود باید نگه داشته شود.

همچنین، حمایت می باید شامل سطح نقاشی شده، مصل پلاستیک، رنگ، لعاب، کاغذ دیواری و غیره باشد. اگر نو کردن مجدد یا جایگزین کردن سطح نقاشی شده لازم باشد، مصالح اصلی، تکنولوژی ها و بافتها می باید تا حد ممکن دوباره انجام شود.

8-       هدف مرمت، محافظت بنای تاریخی و نقش عنلکرد و آشکار ساختن اعتبار فرهنگی از طریق توسعه روشن تمامیت تاریخی اش می باشد.

همانگونه که در ماده 9 الی 13 منشور ونیز نشان داده شده است. اعضای جایگزین و دیگر اجزاء بنای تاریخی می باسد فهرست بندی شده باشند و ویژگیهای نمونه ها در انبار دائمی همانند بخشی از اسناد نگهداری شود.

تعمیر و جایگزینی

9-        در تعمیر بنای تاریخی، جایگزینی چوب می تواند به خاطر احترام به ارزشهای زیباشناختی و تاریخی مرتبط مورد استفاده قرار گیرد و در جائی که نیاز به اعضای خسارت دیده یا جایگزینی تخریب شده یا بخشهایی از آن یا احتیاجات مرمت باشد پاسخگوی مناسبی است.

اعضای جدید یا بخشهایی از اعضاء می باید از همان نوع چوب یا اگر مناسب باشد از نوع بهتر و عالی همانگونه که در اعضاء جایگزین شده است، باشد.

همچنین در جایی که ممکن باشد این امر می باید شامل ویژگیهای طبیعی مشابه باشد.

میزان رطوبت و دیگر ویژگیهای کالبدی جایگزین چوب می باید با بنای موجود سازگار باشد.

تکنولوژی ساختاری و پیشه وری (صنعتگری) شامل کاربرد ابزار تراش چوب یا ماشین ]لات است. در جائیکه ممکن است می باید مطابق با مواد بکار برده شده باشد و در جائیکه مناسب است می باید دیگر مواد ثانویه را...

اگر بخشی از یک عضو جایگزین شود اتصالات چوبی سنتی در صورتیکه مناسب و سازگارر با نیازهای ساختاری باشد، برای بهم پیوستن بخش موجود و جدید مورد استفاده قرار می گیرد.

10-   این امر می باید قابل قبول باشد که بخشهایی از اعضاء یا اعضای جدید از نمونه های موجود قابل تشخیص خواهند بود. کپی نمودن خرابی طبیعی یا تغییر شکل اعضای جایگزین یا بخشهای پسندیده نیست. روشهای مدرن آزمایش شده یا سنتی مناسب ممکن است برای هماهنگی رنگ قدیم و جدید به خاطر اینکه باعث ضرر رساندن یا از دست دادن سطح عضو چوبی نشود مورد استفاده قرار می گیرد.

11-   اعضای جدید یا بخشی از اعضا می باید بطور مجزا از طریق حفاری یا از طریق روشهای دیگر علامتگذاری شوند بطوریکه از نمونه های قبلی قابل تشخیص باشند.

حفاظت جنگلهای تاریخی

12-   تثبیت و حمایت از جنگلها یا زمین جنگلی، در جائیکه استفاده از چوب مناسب است برای حفاظت و تعمیر سازه های چوبی تاریخی می تواند بدست آید و باید مورد تشویق قرار گیرد.

مؤسسات مسئول حفاظت سازه های تاریخی و محوطه ها می باید برای تأسیس انبارهای چوب متناسب با این چنین کاری تثبیت و مورد ترغیب قرار گیرند.

تکنولوژی و مصالح معاصر

13-   مصالح معاصر، مثل epoxy، و تکنولوژی هایی مثل استحکام سازه های فولادی می باید انتخاب شده و با بیشترین احتیاط مورد استفاده قرار گیرند و تنها در مواردی که مرغوبیت و رفتار سازه ای مصالح و تکنولوژی های ساختاری بطور رضایت بخش در طول دوره زمانی تا حد کافی آزمایش و اثبات شده است مورد استفاده قرار گیرد.

کاربردهایی مثل حرارت و نگهداری آتش و سیستمهای پیشگیری می باید با وجود شناخت اعتبار زیباشناختی و تاریخی سازه ها و محوطه ها نصب شود.

14-   استقاده از بازدارنده های شیمیایی می باید با دقت کنترل شده و تنظیم شود و می باید تنها در جائیکه عموم یا امنیت محیطی مؤثر نخواهد بود استفاده شود.

آموزش و تربیت

اصلاح ارزشها به اهمیت و اعتبار فرهنگی سازه های چوبی تاریخی برمی گردد که برنامه های آموزشی در مورد حفاظت قابل نگهداری و سیاست توسعه شرط ضروری است. استحکام و توسعه برناه های آموزشی در مورد حمایت، حفاظت و محافظت سازه های چوبی تاریخی مورد تشویق قرار می گیرند. اینچنین آموزشی می باید بر اساس استراتژی درک کامل با احتیاجات قابل حفظ تولید و مصرف باشد و شامل برنامه های محلی، ملی، منطقه ای و سطوح بین المللی است. برنامه ها می باید تمام متخصصین مرتبط و تجار درگیر با این کار، مخصوصاً معماران، حفاظتگران، مهندسین، هنرمندان و وزیران محوطه ها را در بر گیرد.

منبع : وبلاگ