گزارش تصویری ( گالری عکس ) از کوبه و گل میخ درهای قدیمی در استهبان

اتصالات فلزی ، یراق و ابزار قدیمی مورد استفاده در نما و دکور مصنوعات چوبی مانند : درب های چوبی قدیمی ، صندوقچه ها ، قاب ها ، و ... با هنر زمودگری ، اتشکاری ، چلنگری توسط هنرمندان ایرانی اجرا میشده . 

عکس: رسول حاجی باقری

دربهای قدیمی ایران از اجزای متفاوتی مانند :

کوبه ( درکوب ) کلون 

گل‌میخ :

گل میخ

روش ساخت گل‌میخ‌های مفتولی معمولی همانند میخ‌های مفتولی معمولی می‌باشد. آنها دارای نوک اسکنه‌ای شکل یا الماسی شکل می‌باشند و با طول 76 الی 305 میلیمتر (3 تا 12 اینچ ) ساخته می‌شوند، قطر آنها بزرگتر از میخ‌های معمولی بوده و طراحی آنها فراتر از اندازه 60d معمولاً بواسطه قطر آنها می‌باشد.

پاشنه ( پاشنه درب ) :

لولا 

در قدیم تخته ای برای بالای درب و تخته ای سخت برای پاشنه درب قرار میدادند که با سوراخ کردن چوب بالا ( نعل درگاه ) و پا سنگ پایین و ساختن دو برامدگی بر روی درب یک لولای چوبی میساختند که درب بر روی ان لولا میشد .

چفت و بست : برای درب های قدیمی چفت و بست ها انواع مختلفی داشت مانند :

چفت و بست با زنجیر بالای درب 

چفت و بست با قلاب برای درب هایی که نیاز به حفاظت زیادی ندارند .

چفت و بست چوبی و ...

دستگیره : اغلب دستگیره ها با چوب یا آهن بصورت دست ساز ساخته میشده .

خروسک

پولک

روکلیدی

پشت‌بند

شیب‌بند

شوله

کلون دان

با نقوش و طرح‌های بسیار متنوع و زیبا تشکیل شده که از مجموع کاربرد آن‌ها رویدرهای چوبی و قدیمی هنر زمودگری شکل گرفته است.

گل‌میخ‌ها، میخ‌های آهنی بزرگی بودند که سری بزرگ و نیمکره‌ای شکل با شیارهای متحدالمرکز داشتند و به طور معمول از دو بخش کلاهک و تنه در اندازه‌های متفاوتی ساخته می‌شدند.

کوبه وسیله‌ای فلزی است که بر در خانه روی صفحه‌ای فلزی به نام پولک نصب می شود و با کوبیدن آن در گل میخ می توان صاحب خانه را از وجود خود در پشت در آگاه کرد.

کوبه وسیله‌ایست که روی شیءِ دیگری کوبیده می‌شود و با توجه به شکل و اندازهکوبه و پولک، آهنگ ضربات تغییر می‌کند.

کوبه ابتدا از آهن و بعدها از برنج ساخته می‌شد.

قدیمی‌ترین کوبه‌های برنجی را می توان بر در ورودی مدرسه ابراهیم خان در کرمان و مدرسه آقا بزرگ در کاشان مشاهده کرد.

کوبه خاص ایران است زیرا وجود پاره‌ای عوامل جغرافیایی، اجتماعی، مذهبی و گاه سیاسی و شکل معماری سنتی و درونگرا در برخی نقاط ایران، چنین وسیله ای را لازم می ساخته است.

کسانی که در چنین خانه‌هایی زندگی می‌کردند علاوه بر آگاه شدن از حضور فردی در پشت در از جنسیت او نیز آگاهی می یافتند.

کوبه وسیله‌ای ضروری در همهٔ خانه‌ها بوده است. در تمامی مناطق گرم و خشک ایران استفاده از کوبه مرسوم بود. 

طراحی گل میخ‌ها در واقع پیام تاریخی آنها را انتقال می‌دهد و ساختار گل میخ‌ها نشان می‌دهد که این درها مربوط به چه دورانی هستند.

کوبه‌های درها صداهای متفاوتی دارند.

زنان از کوبه‌ای که صدای زیرتری داشت استفاده می‌کردند و مردان کوبه دیگری را مورد استفاده قرار می‌دادند.

جای کلید بر روی درب قدیمی چوبی 

شوربختانه به مرور درها به‌وسیله صاحبانشان تخریب می‌شود. عکسهای زیر از کوبهو گل میخ‌های درهایِ خانه‌هایِ شهر استهبان گرفته شده است.

متاسفانه برخی از آنها دیگر وجود خارجی ندارند.

با تشکر از : وبسایت ایران بوم 

گرداوری این مجموعه از تصاویر و توضیحات از گروه معماری و هنر ایران زمین

 عکس هایی از نمونه کار های گروه فن و هنر ایران زمین با موضوع گل میخ در دکوراسیون سنتی 

با تشکر از توجه شما