وبسایت گروه سوناسازان Art Persian building sauna فن و هنر ایران زمین www.healthsauna.ir
 
 
WWW.HEALTHSAUNA.IR
پیغام مدیر :
با سلام خدمت شما بازديدكننده گرامي ، به سایت گروه سوناسازان خوش آمدید جهت تماس با ما به شماره 09123240237 تماس بفرمایید . لطفا براي هرچه بهتر شدن مطالب اين وب سایت ، ما را از نظرات و پيشنهادات خود آگاه سازيد و به ما را در بهتر شدن كيفيت مطالب ياري کنید.
 
 
ساعت : ۱۱:۳٥ ‎ب.ظ
نویسنده : { فربد حیدری } Farbod Heidari
نظرات

چوب بری و منبت کاری در پیش از اسلام و سابقه آن در ایران

منبت کاری روی چوب از قدیم در ایران مرسوم بوده است . در کتیبه هایی که از خزانهٔ داریوش در تخت جمشید به دست آمده در خصوص پرداخت دستمزد به هنرمندانی است که روی درهای چوبی کنده کاری می کرده اند . کهن ترین .......

 
 
 

کهن ترین .......

درب  چوبی منبت کاری شده اکنون در موزه اکبرآباد هندوستان حفظ می شود این در متعلق به کاخ سلطان محمود در غزنه است . مهمترین ماده ای که روی آن منبت کاری می کنند چوب است .
این چوب باید محکم و بدون گره باشد . برای این منظور از چوبهای آبنوس ، فوفل ، بقم ، شمشاد ، عناب و گردو استفاده می کنند . البته آبنوس و بقم چون هم محکمتر و هم چربتر هستند دوام بیشتری دارند اما در ایران به خاطر فراوانی چوب گردو و اکثراً از این چوب استفاده می شود . منبت کاری بیشتر روی درهای ساخته شده از چوبهای جنگلی شـمشاد ( بـرای رنگهای روشن ) و فـوفل و گـردو ( برای رنـگهای تیـره ) انـجـام می پذیرد .
در منبت کاری بیشتر از گره های مادر که در بنایی معمول است استفاده می شود . مانند گره های تند یا کند یا انواعی که حد بین گره بنایی و گره های چوب است . انواع گره های درودگران که در مشبک بندی پنجره ها بسیار معمول است در منبت کاری خیلی کم استفاده می شود . منبت کاری بیشتر روی صفحهٔ برجسته ای انجام می شود که در وسط کلاف قرار گرفته و اصطلاحاً تونوکه نامیده می شود .
گاهی روی حواشی تونوکه یا در واقع کلاف در که اصطلاحاً به آن با او می گویند نیز منبت کاری می شود .
البته در این مورد معمولاً بین نوع گره ای که در تونوکه به کار می رود با نوع گره بااوها تفاوت گذاشته می شود تا کار تنوع بیشتری داشته باشد . گره سازی در چوب به دو شیوه منبت کاری و مشبک کاری معمول است .
از گره های معمول در معمـاری در منبـت کاری نیـز استفاده می شـود ولی انواع گره های معمـول در مشبک کاری ضوابط خاص خود را دارد و با انواع گره های بنایی متفاوت است . به همین جهت این گروه گره ها به گره های درودگران موسوم است . ترسیم زمینه گره های درودگران مانند سایر زمینه های گره با ربع یا ۲/۱ زمینه یا یک زمینهٔ کامل آغاز می شود و از تکرار آنها یک کارد گره در ابعاد بزرگ به وجود می آید .
نحوه اجرا و ساخت گره چوب به نوع گره مورد نظر بستگی کامل دارد . مثلاً در برخی از انواع گره ، کلاف کشی در چارچوب پنجره به صورت مربع و در بعضی به شکل لوزی یا مثلث بندی انجام می شود و قطعات آلات چوبی در کلافهای مذکور جاسازی می شوند .
در موزه های ایران نیز چند درب چوبی متعلق به قرنهای چهارم و پنجم هجری موجود است . کنده کاری این دربها به صورت شاخ و برگ و کتیبه های مختلف با آیه های قرآن مجید است . مطالعهٔ دقیق این دربهای چوبی نشان می دهد که هنر منبت کاری و گچ بری از نظر موضوع تزیینات زیاد اختلاف نداشته اند .
در حقیقت همان تحولی که از دوره ساسانیان تا دورهٔ اسلامی در گچبریها دیده می شود در کنده کاری روی چوب نیز به چشم می خورد . در عصر تیموریان هنر منبت کاری به همان شیوه و روش دروه های قبلی و مغول ادامه یافت . در دورهٔ صفویان منبت کاری مانند سایر هنرهای دیگر ایران رو به کمال رفت و منجر به خلق شاهکارهای زیادی شد .
در اصفهان مساجدی از عهده صفویان وجود دارند که درب هایشان هنوز دسـت نخورده و سـالم باقی مانده اند . ماننـد درب مدرسـهٔ شاه طهماسب باقی مانده است . یکی از زیباتـریـن آثـار منبـت کـاری شـدهٔ ایـران رحلی است که در موزه متروپولیتن نیویورک نگهداری می شود. در دورهٔ زند و قاجار هنر ظریف و زیبای منبت کاری از رونق افتاد . ساختن دربهای منبت یا قطعات بزرگ جای خود را به اشیاء کوچکتری مانند رحل و قاب آیینه داد .

 
 

پایگاه تجاری و اطلاع‌رسانی صنایع دستی

 


:: برچسب‌ها: