درجه حفاظت لوازم و تجهیزات برقی در استخر های شنا
کد IP
IP کدی است که برای درجه نفوذ پذیری استفاده میشود
مثل ای پی و پسوردی که اگر شما داشته باشید میتوانید به این متن نفوذ کنید و آن را ویرایش کنید .
کد های IP درجه بندی شده اند و نشانگر حفاظت تجهیزات میباشند مانند حفاظت بدن انسان ، دست ، یا انگشتان .
چیزی که من را مجبور کرد به تحقیق در باره کد های آی پی بپردازم ، طراحی سیستم برق یک مجموعه آبی ( استخر سونا جکوزی ) بود .
ضوابط طراحی و اجرای تاسیسات برقی استخر های شنا باید بر اساس استاندارد کمیسیون بین المللی الکترونیک IEC به شماره 60364-7-702 سال 1997 انجام شود .
از این استاندارد در محوطه های الکتریکی ، پوسته مکانیکی استفاده میشود
در مطالب بعدی استاندارد هایی را به عنوان مثال قید خواهم کرد ...
مفهوم و ترکیب کد IP
IP یک کد دو رقمی است IPXX
کلمه IP که در تمامی کد ها مشترک است و مشخصه کد تعریف شده است و نشان دهنده این است که کد دو رقمی که بعد از آن می آید بیان کننده میزان حفاظت بدنه تجهیز در برابر نفوذ آب، اجسام خارجی و دسترسی کاربر می باشد، مخفف ترکیب International Protection یا کد بین المللی درجه حفاظت است. (حروف W,S,M,H)
کد IP22 اگر اشتباه ترجمه ای نکرده باشم ، نشانگر درجه ای از حفاظت است که در مواحه با آن انگشتان خفظ شوند . این استاندارد برای سوکت های الکتریکی برای لوازم جانبی الکتریکی برای استفاده در محیط داخلی استفاده شده مانند IP22 2X .
منبع مطلب زیر : سایت http://eepil.com میباشد
منبع کامل : ویکی پدیا میباشد .
مقدمه IP چیست؟
تجهیزات و مدار های الکتریکی و مکانیکی در مکانهای گوناگون با شرایط گوناگون نصب و بهره برداری می شوند. بعنوان مثال مدارات و تجهیزات برقی شبکه تولید، انتقال و توزیع از نیروگاهها گرفته تا خطوط انتقال و توزیع ، پست ها، شبکه های شهری و صنعتی و .... در طیف گسترده ای از شرایط پیرامونی قرار می گیرند. از بیابانهای خشک و پر گرد و غبار تا دشت های مرطوب و پر باران ، از مناطق صعب العبور و بدور از دسترس انسانها و حتی موجودات زنده تا مناطق شهری و کارخانجات صنعتی در معرض دسترسی روزانه صدها نفر.
از طرفی این مدارات دارای هادی های برقدار و یا اجزای متحرکی هستند که تماس کاربر با این قطعات موجب ایجاد خطرات و صدمات برای آنها می باشد و از سوی دیگر عملکرد، ایمنی و صحت این مدارات نیز در اثر تماس با اجسام خارجی، گرد و غبار و رطوبت دچار نقصان خواهد شد. بنابراین عموما این تجهیزات داخل محفظه ( enclosure) هایی قرار می گیرند که کاربران و نیز مدارات را از آسیب های احتمالی حفظ کنند.
کد IP کدی است که میزان تمهیدات در نظر گرفته شده و حفاظت بدنه های تجهیزات برقی و مکانیکی را در برابر اثرات زیر تعریف می کند:
1- حفاظت افراد در برابر دسترسی به قسمتهای خطرناک داخل محفظه ؛
2- حفاظت وسایل داخل محفظه در برابر نفوذ اجسام جامد خارجی ؛
3- حفاظت وسایل داخل محفظه در برابر اثرات زیان آور نفوذ آب ؛
مفهوم و ترکیب کد IP
IP یک کد دو رقمی است (IPXX). کلمه IP که در تمامی کد ها مشترک است و مشخصه کد تعریف شده است و نشان دهنده این است که کد دو رقمی که بعد از آن می آید بیان کننده میزان حفاظت بدنه تجهیز در برابر نفوذ آب، اجسام خارجی و دسترسی کاربر می باشد، مخفف ترکیب International Protection یا کد بین المللی درجه حفاظت است. (حروف W,S,M,H)
نکات:
- اگر تعیین یک مشخصه عددی ضرورت نداشته باشد (حفاظت تعریف شده برای یکی از ارقام اول یا دوم برای تجهیز مورد نظر تعریف نشده) باید به جای رقم مربوطه حرف "X" را جایگزین نمود (در بعضی موارد از رقم "0" به جای "X" استفاده می کنند) اگر هر دو مصداق نداشته باشند از "XX" باید استفاده کرد.
- حروف اضافی و تکمیلی را می توان حذف نمود اما جایگزینی ذکر نکرد.
- اگر بیش از یک حرف تکمیلی مورد استفاده قرار گیرد باید ترتیب الفبای انگلیسی مد نظر قرار گیرد.
1-2- اولین رقم مشخصه (ارقام از یک تا شش)
تعیین اولین رقم مشخصه بیانگر رعایت 2 مفهوم زیر در طراحی بدنه تجهیز می باشد:
الف) حفاظت افراد در برابر دسترسی به قسمتهای خطرناک از طریق جلوگیری یا محدود ساختن نفوذ قسمتی از بدن انسان یا جسمی که در دست فرد قرار دارد.
ب) حفاظت وسیله در برابر نفوذ اجسام جامد خارجی.
بیان درجه حفاظت یک تجهیز توسط یکی از اعداد 1 تا 6 بدین معنی است که تجهیز حفاظت مشخص شده با ارقام کمتر (با شرایط سهل تر) را نیز بدوم نیاز به انجام آزمون برآورده می سازد.
جدول 1: تعاریف درجات حفاظت در برابر نفوذ اجسام خارجی و دسترسی به قسمت های خطرناک
|
اولین مشخصه عددی
|
حفاظت تعریف شده
|
|
از نظر دسترسی به قسمت های خطرناک
|
از نظر نفوذ اجسام خارجی
|
|
X(0)
|
حفاظت نشده
|
حفاظت نشده
|
|
1
|
حفاظت شده در برابر دسترسی به قسمت های خطرناک تجهیز با پشت یک دست
|
حفاظت شده در برابر اجسام جامد خارجی با قطر mm 50 و بیش از آن
|
|
2
|
حفاظت شده در برابر دسترسی به قسمت های خطرناک تجهیز با یک انگشت
|
حفاظت شده در برابر اجسام جامد خارجی با قطر mm 12/5 و بیش از آن
|
|
3
|
حفاظت شده در برابر دسترسی به قسمت های خطرناک تجهیز با یک ابزار
|
حفاظت شده در برابر اجسام جامد خارجی با قطر mm 2/5 و بیش از آن
|
|
4
|
حفاظت شده در برابر دسترسی به قسمت های خطرناک تجهیز با یک سیم
|
حفاظت شده در برابر اجسام جامد خارجی با قطر mm 1/0 و بیش از آن
|
|
5
|
حفاظت شده در برابر دسترسی به قسمت های خطرناک تجهیز با یک سیم
|
حفاضت شده در برابر نفوذ گرد و غبار
|
|
6
|
حفاظت شده در برابر دسترسی به قسمت های خطرناک تجهیز با یک سیم
|
غیر قابل نفوذ در برابر گرد و غبار در هر شرایطی
|
نکات جدول 1:
- برای آزمون بررسی حفاظت بدنه تجهیز در هر رقم مشخصه اول بغیر از حفاظت در برابر گرد و غبار از پراب هاب خاصی با اندازه های استاندارد استفاده می شود.
- در آزمون هر رقم پراب هاب مخصوص تحت شرایط استاندارد و با نیروی استاندارد به سوراخ ها و منافذ بدنه تجهیزات وارد می شوند.
- در آزمون رقم اول برای حفاظت در برابر دسترسی به قسمت های خطرناک پراب هاب استاندارد نباید وارد بدنه شده و یا در صورت ورود باید فاصله هوایی کافی باید بین میله آزمون بررسی قابلیت دسترسی و قسمتهای خطرناک در نظر گرفته شده باشد.
- در آزمون رقم اول برای حفاظت در برابر نفوذ اجسام خارجی پراب های استاندارد مطلقا نباید وارد بدنه شوند.
- بالنتیجه در صورت همزمانی الزامات 2 حفاظت بالا شرایط سختگیرانه تر (عدم نفوذ پراب ها به بدنه) باید رعایت شود.
- در مورد محفظه های حفاظت شده در برابر گرد و غبار با مشخصه عددی شماره 5 ، ورود مقداری محدود گرد و غبار تحت شرایط معین مجاز است
- در مورد محفظه های غیر قابل نفوذ در برابر گرد و غبار با مشخصه عددی شماره 6 ، ورود گرد و غبار اصلاً مجاز نمی باشد
2-2- دومین رقم مشخصه (ارقام از یک تا هشت)
تعیین دومین رقم مشخصه بیانگر درجه حفاظت تأمین شده توسط محفظه نسبت به اثرات زیان آور نفوذ آب روی وسیله می باشد .
بیان درجه حفاظت یک تجهیز در برابر نفوذ آب توسط یکی از اعداد 1 تا 8 بدین معنی است که تجهیز حفاظت مشخص شده با ارقام کمتر (با شرایط سهل تر) را نیز بدوم نیاز به انجام آزمون برآورده می سازد.
جدول 2: تعریف و توضیح درجه حفاظت در برابر نفوذ آب و رطوبت
|
دومین مشخصه عددی
|
درجه حفاظت
|
|
توضیح میزان حفاظت بدنه تجهیز در برابر نفوذ آب
|
تعریف
|
|
X (0)
|
حفاظت تعریف نشده
|
حفاظت تعریف نشده
|
|
1
|
حفاظت شده در برابر ریزش قطرات
عمودی آب
|
ریزش قطرات عمودی آب نباید اثرات زیان آور داشته باشد
|
|
2
|
حفاظت شده در برابر ریزش قطرات
عمودی آب هنگامی که محفظه با زاویه
تا ° 15 کج شده باشد
|
ریزش قطرات عمودی آب نباید در حالی که محفظه تحت هر زاویه ای تا ° 15 در هر طرف خط قائم کج می شود ، اثرات زیان آور داشته باشد
|
|
3
|
حفاظت شده در برابر ترشح آب
|
ترشح آب تحت هر زاویه ای تا ° 60 در هر طرف خط قائم نباید اثرات زیان آور داشته باشد
|
|
4
|
حفاظت شده در برابر پاشیدن آب
|
پاشیدن آب روی محفظه در هر جهتی نباید اثرات زیان آور داشته باشد
|
|
5
|
حفاظت شده در برابر فوران آب
|
فوران آب روی محفظه در هر جهتی نباید اثرات زیان آور داشته باشد
|
|
6
|
حفاظت شده در برابر فوران شدید آب
|
فوران شدید آب روی محفظه در هر جهتی نباید اثرات زیان آور داشته باشد
|
|
7
|
حفاظت شده در برابر اثرات غوطه وری
موقت در آب
|
وقتی محفظه به طور موقت تحت شرایط استاندارد از نظر فشار و زمان در آب غوطه ور می شود ، نفوذ آب به میزانی که اثرات زیان آور داشته باشد نباید امکان پذیر باشد
|
|
8
|
حفاظت شده در برابر اثرات غوطه وری
دائم در آب
|
وقتی محفظه به طور دائم تحت شرایط به توافق رسیده بین سازنده و استفاده کننده ، اما دشوارتر از شرایط مربوط به مشخصه عددی 7 ، در آب غوطه ور می شود ، نفوذ آب به میزانی که اثرات زیان آور داشته باشد نباید امکان پذیر باشد
|
3-2- حروف اضافی (اختیاری)
حرف اضافی درجه حفاظت افراد در برابر دسترسی به قسمتهای خطرناک را نشان می دهد . از حروف اضافی فقط در صورتی استفاده می شود که :
- حفاظت واقعی در برابر دسترسی به قسمتهای خطرناک بالاتر از حفاظتی باشد که توسط اولین مشخصه عددی نشان داده شده است .
یا
- فقط حفاظت در برابر دسترسی به قسمتهای خطرناک نشان داده شده باشد که در این صورت اولین مشخصه عددی با حرف "X" جایگزین می شود.
بعنوان مثال چنین حفاظت بالاتری ممکن است توسط دیواره ها ، شکل مناسب منافذ یا فواصل داخل محفظه تأمین شده باشد .
جدول 3: نحوه بکارگیری حروف اضافی و آزمون ها
|
access with a wire
test-wire 1 mm diameter
100mm long
|
access with a tool
test-rod 2.5mm diameter
100mm long
|
access with a finger
test-finger 12mm diameter
80mm long
|
access with back of hand
test-back of hand 50mm diameter
|
protection against access to hazardous parts
protection
against ingress
of solid foreign
bodies
|
|
IPXXD
|
IPXXC
|
IPXXB
|
IPXXA
|
not concerned
|
|
IP1XD
|
IP1XC
|
IP1XB
|
IP1X
|
objects of 50mm diameter and greater
|
|
IP2XD
|
IP2XC
|
IP2X
|
|
objects of 12.5mm diameter and greater
|
|
IP3XD
|
IP3X
|
|
|
objects of 2.5mm diameter and greater
|
|
IP4X
|
|
|
|
objects of 1.0mm diameter and greater
|
|
IP5X
|
|
|
|
ingress of dust (category1 or category2)
|
|
IP6X
|
|
|
|
ingress of dust with depression
|
4-2- حروف تکمیلی (اختیاری)
در استاندارد محصول مورد نظر می توان اطلاعات تکمیلی را توسط حروف تکمیلی که به دنبال دومین مشخصه عددی یا حرف اضافی می آید ، نشان داد .
در استاندارد محصول روشهای اضافی که در حین آزمونهای این نوع طبقه بندی باید انجام شوند ، به روشنی بیان شده باشد.
جدول 4: مفهوم حروف تکمیلی (اختیاری) بکار رفته در کد IP
|
حرف
|
مفهوم
|
|
H
|
دستگاه ولتاژ بالا
|
|
M
|
برای اثرات زیان آور نفوذ آب ، هنگامی که قسمت های متحرک وسیله ( به عنوان مثال رتور یک ماشین دواّر ) در حال حرکت باشند ، آزمون شده است
|
|
S
|
برای اثرات زیان آور نفوذ آب ، هنگامی که قسمت های متحرک وسیله ( به عنوان مثال رتور یک ماشین دواّر ساکن هستند ، آزمون شده است
|
|
W
|
مناسب برای استفاده در شرایط معین آب و هوایی و دارای خصوصیات یا فرآیندهای حفاظتی اضافی
|
3- استاندارد IP
استاندارد عمومی آزمونهای IP که تمامی تعاریف فوق بعلاوه روش انجام آزمون مربوط به هر رقم در آن ذکر شده استاندارد IEC60529 با عنوان " Degree of protection provided by enclosures (IP codes) " می باشد این استاندارد بین المللی توسط کمیته شماره 70 سازمان بین المللی استاندارد IEC (International Electro technical commission) با عنوان کمیته درجه حفاظت بدنه ها (Degree of protection By Enclosure) تدوین گردیده است.
استاندارد ملی معادل این استاندارد استاندارد ISIRI 2868 می باشد. با عنوان "درجه حفاظت تامین شده توسط محفظه ها (کد IP) "
استاندارد های مربوط به هر یک از تجهیزات برقی و .. (تابلوها، کنتورها، محفظه چراغ، موتورها، کلید ها و ...) ازمونهای مختلف مربوط به این تجهیزات را مشخص می کنند. یکی از آزمونهای این تجهیزات آزمون درجه حفاظت در برابر نفوذ اجسام خارجی و آب می باشد. عموما در استاندارد های تجهیزات یا:
بطور کلی به استاندارد کلی حفاظت (IP) استاندارد IEC 60529 ارجاع داده شده و الزامات و روشهای این استاندارد را بطور کامل مورد قبول دانسته (مانند استاندارد تابلو های فشار متوسط و فشار ضعیف IEC62271-200 , IEC60439 و ..)
و یا در کنار ارجاع به استاندارد IEC60529 الزامات ویژه و اضافی را ذکر کرده، در مواردی نیز تغییراتی را در روشهای آزمون و یا روشهای رد و قبول آزمون ایجاد کرده ( مانند استاندارد کنتو ها IEC62052-11 و یا استاندارد محفظه چراغ و پروژکتور IEC60598).
4- آزمونهای IP
برای سنجش هر کدام از اقام کد IP در استانداردهای مرجع روش ، شرایط و تجهیزات ویژه ای برای آزمون ذکر شده است. و به تبع شرایط ذکر شده با بالا رفتن ارقام درجه حفاظت این آزمونها و یا روشها و معیار های در نظر گرفته شده برای تعیین رد یا قبول تجهیز در آنها سختگیرانه تر و حساس تر خواهد شد.
عموما ملاک های بیان شده برای رد و قبول مقوله تحت آزمون در آزمونهای IP با توجه به فلسفه وجودی این کدها و آزمونها : عملکرد صحیح تجهیزات در کوتاه و بلند مدت و نیز ایمنی سیستم و کاربر آن می باشد. ککه این ملاک های کلی در روشها و بیان های مختلف ذکر می شوند. گاهی به بازرسی و نظر کمیته فنی آزمایشگاه اکتفا می شود و گاهی انجام آزمونهای تایید کننده شرایط مناسب تجهیز پس از آزمونهای IP الزام می گردد.
5- آزمایشگاه IP شرکت EPIL
آزمایشگاه IP شرکت EPIL یکی از کاملترین آزمایشگاههای این شرکت و کاملترین آزمایشگاه IP در ایران می باشد.
آزمایشگاه IP شرکت EPIL از حدود 5 سال پیش اففتاح گردیده و تا کنون به بسیاری از صنعتگران، کارفرمایان، مشاورین و پیمانکاران صنایع گوناگون از جمله برق، نفت، پتروشیمی ، مخابرات و ... خدمات فراوانی ارائه کرده است.
این آزمایشگاه کاملا مطابق شرایط استاندارد عمومی درجه حفاظت (IP) استاندارد IEC60529 طراحی و ساخته شده است و در طول سالها انجام آزمون لوازم جانبی مورد نیاز دیگر استاندارد های تجهیزات گوناگون در آن ایجاد گردیده است.
در این آزمایشگاه می توان با مفهوم واقعی تجلی شرایط استاندارد ، رعایت نکات فنی، کالیبراسیون تجهیزات ، دقت و ظرافت در انجام آزمونها و تسلط بر ریزترین نکات استانداردها روبرو گردید. که از این نظر این آزمایشگاه در کشور منحصر به فرد می باشد.
1-5- محدودیت های آزمایشگاه:
آزمایشگاه IP شرکت EPIL (آزمایشگاههای صنایع برق) از نظر انجام آزمونهای درجه حفاظت در رقم های اول و دوم هیچگ.نه محدودیتی ندارد.
انجام کامل و بدون محدودیت تمامی آزمونهای رقم اول کد IP حفاظت در برابر نفوذ اجسام خارجی و دسترسی افراد (از رقم یک 1 تا رقم شش 6)
انجام کامل و بدون محدودیت تمامی آزمونهای رقم دوم کد IP حفاظت در برابر نفوذ رطوبت و آب (از رقم یک 1 تا رقم هشت 8)
نداشتن محدودیت ابعاد برای تابلو های بزرگ از نظر چمبر گرد و غبار و شبیه ساز بارش باران
انجام آزمونهای IPX3 و IPX4 با هر دو روش انتخابی استاندارد مطابق درخواست مشتری.
قابلیت انجام اکثر آزمونهای رد و قبول بعد از IP مانند آزمونهای عملکردی ، تععین مشخصات و خطای تجهیزات و آزمونهای عایقی.
قابلیت راه اندازی و اعمال شرایط ویژه مطابق درخواست
2-5- اعتبار آزمایشگاه:
این آزمایشگاه از طرفی در کشور منحصر به فرد بوده و برطرف کننده نیاز صنایع و کارفرمایان کشور می باشد و از طرفی بدون نقص و کاملا دارای الزامات استانداردهای ملی و بین المللی می باشد.:
دارای تایید صلاحیت از اداره استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران
مورد تایید شرکت توانیر
آزمایشگاه همکار پژوهشگاه نیرو
در اسکوپ ISO17025 شرکت EPIL و مورد تایید بعنوان آزمایشگاه مرجع
مورد استناد بسیاری از کارفرمایان و مشاورین دست اندر کار صنایع نفت و گاز و پتروشیمی
گرداوری و ترجمه از سایت جامع پیمانکاران
