نگاهی به آنچه قرار است بر بقایای 11 سپتامبر ساخته شود

معبدی از دسیسه، سرمایه و ستیزه...!

برای طراحانی که می توانند در میان کشمکش به ایده مد نظرشان فکر کنند، ‌محوطه باقی مانده از حادثه 11 سپتامبر (گراند زرو)، بسیار جذابیت دارد؛ زیرا در میان مبارزه برای پول و امنیت در بستر کریه‌ترین اندیشه‌های سیاسی ، ‌معمار باید بتواند به ایده‌اش جامه عمل بپوشاند...! این فشارها این بار برای طراحی موزه جدیدی با عنوان «مرکز آزادی بین‌الملل» در راستای برنامه توسعه بخش منهتن نیویورک و در کنار بقایای برج‌های دو قولو، پدیدار شدند. ساختمانی که برای «اسنوتا» (معمار نروژی)، به طرز غریبی اغواکننده می‌نمود. این بنا در کنار طرح بلند پروازانه شیشه و فلز مرکز حمل و نقل معمار اسپانیایی «سانتیاگو کالاتراوا» قرار دارد. در اصل این موزه به سبب تفکرات ایده‌آلایستی – نمایشی آمریکایی، بیشتر بار سیاسی دارد تا معماری.

با توجه به پیشنهاد طرح کلی که توسط معمار یهودی، دانیل لیبسکیند معمار، ترسیم شده است،‌ قرار است تمام بناها در ضلع شمال شرقی پارک «یادبود» و در زمینی به مساحت یک هکتار ساخته شوند؛ این خیالبافی با پیشنهاد دیگر معمار یهودی، «فرنک گری»، برای ساختن مجموعه تئاتر در ضلع شمالی و مرکز حمل و نقل کالاتراوا در ضلع شرقی شکل می‌گیرد. دو استخر یادمانی هم گویی برای تقلید از رد پای برج‌های دوقلو در ضلع جنوب و غرب در نظر گرفته شده‌اند.

طراحی «اسنوتا» سازه‌ای بزرگ همراه با پوشش چوب و شیشه است، پاسخی هوشمندانه به چالش‌های کارفرما. ساختمان موزه مستقیما بر روی ایستگاه قطار کالاتراوا قرار گرفته است هرچند کالاتراوا ستون‌هایی را که فضای داخل طرحش را خراب می کنند، نپذیرفته و اصرار در حذف آنها دارد؛ کالاتروا همچنین خواستار استفاده از نور مستقیم در فضای ترمینال است. در نهایت بازدیدکنندگان می توانند زیر مرکز آزادی و در پارک یادمان قدم بزنند و در انتهای جنوبی آن، منظری زیبا به سمت استخرهای یادبود را تجربه کنند. ساختمان‌ها با روایتی معمارانه خلق شده اند؛ بازدیدکنندگان از دو مسیر می توانند وارد شوند، اولی سطح شیب دار عریضی است که آنها را به سمت ورودی اصلی هدایت می کند و دومی سطح شیب دار کوچکی است که مراجعان را به ساختمان‌ها هدایت می کند. نقاط ورودی به یک لابی باز مشترک می رسند که از آنجا به موزه، مجموعه تاتر،‌ مرکز آزادی و... دسترسی هایی وجود دارد. تقویت توالی ورودی خود نقطه قوتی برای طرح به حساب می آید. این حس که بازدیدکننده در یک مسیر از بیرون به درون می آید و به سمت قسمت‌هایی که با تفکر و تعمق بیشتر سر و کار دارند خود این نقطه مثبت را تقویت می‌کند.

مرکز گالری‌های طبقه پایین به دور یک منحنی در اطراف حیاط مرکزی، شکل گرفته است و در قسمت تحتانی طرح بازدیدکنندگان می توانند با آسانسور حرکت کرده، در قسمت بالا مسیری را با نام مسیر آزادی طی کنند! این نگاه ساختگی به مفهوم آزادی، چندان هوشمندانه به نظر نمی‌رسد، بخصوص اینکه در این مکان جشن آزادی نیز منعقد می‌شود؛ با اکو شدن (انعکاس) صدای حرکت به سمت پایین در جهت حرکت به سمت استخرهای یادمان برج های دوقلو، مسیر منحنی شکلی ایجاد شده است که تصنعی ساده‌لوحانه از طوفان 11/9 و ستیز جهانی برای آزادی است.

شکی نیست که انتخاب معماران طراح «گراند زرو» و نوعیت کاری که آنها با آن سروکار دارند،‌ این ساختمان‌ها را به دسیسه‌ای طراحانه برای مطالعه میدانی دانشجویان معماری از هم اکنون تا 50 سال دیگر تبدیل خواهد کرد.

Story from: A R U N A